Om prettig en veilig in een buurt te kunnen wonen is een gevoel van saamhorigheid van groot belang. Sociale cohesie maakt dat mensen in de buurt voor elkaar klaarstaan en elkaar respecteren. Maar in de huidige tijd, zijn onze buurten lang niet zo hecht als vroeger. Hoe zorgen we ervoor dat de sociale cohesie in een buurt weer hoger op de agenda komt te staan?
Dat we in Nederland nog altijd voor elkaar klaar kunnen staan, bleek duidelijk toen het coronavirus twee jaar geleden haar intrede deed in ons land. Er ontstonden massaal acties om elkaar een hart onder de riem te steken en men haalde met regelmaat een boodschap voor kwetsbare buren die door het virus zelf niet naar de supermarkt konden of durfden. Deze sterke sociale basis is dan ook van groot belang, zo stelt Movisie, want als er een vervelende situatie voordoet in een buurt, stad of land wil je er niet alleen voor staan.
Sociale cohesie verwijst naar de mate van verbondenheid en solidariteit binnen groepen en gemeenschappen en telt in feite drie componenten, aldus onderzoekers Bolt en Torrance. Sociale participatie (deelname aan de samenleving), gedeelde opvattingen (normen en waarden) en identificatie/verbondenheid met de gemeenschap. Een hechte sociale cohesie vergroot het sociaal kapitaal (de voordelen die je haalt uit contacten met mensen uit je netwerken) van de mens, zo meldt wijkinontwikkeling.nl. Bewoners hebben daardoor meer toegang tot ondersteuning vanuit hun netwerk. En dat vergroot ook het veiligheidsgevoel in de buurt, zo blijkt uit onderzoek van de WRR. Ook wordt gedacht dat contacten, netwerken en ontmoetingen bewoners activeren en aanzetten tot meer informele sociale controle en daarnaast is men ook meer bereid elkaar te helpen. De kracht van sociale cohesie zit hem dan ook in het vergroten van solidariteit tussen bewoners.
De vraag die dan rest is natuurlijk hoe we dat precies kunnen doen. Volgens wijkinontwikkeling.nl begint dat bij een gedegen wijkplan waarin sociale cohesie centraal staat. Deze plannen worden gemaakt in samenwerking met de buurt en staan of vallen dan ook met de betrokkenheid van de wijkbewoners. Zij moeten samen mee willen doen en hun verantwoordelijkheid durven en mogen nemen voor de leefbaarheid in hun eigen buurt. Het opstellen van een wijkplan is hiervoor een mooi begin. Aan overheden dan ook de taak om buurtbewoners te betrekken bij het plan, zodat zij met elkaar in contact komen en samen initiatief nemen in de wijk.
Belangrijk daarbij, zo bleek uit onderzoek van Movisie, is dat deze initiatieven klein, behapbaar en vrijblijvend gehouden worden. Door dingen te organiseren voor de wijk, zoals een discoavond voor jongeren, houd je het laagdrempelig waardoor men zich niet gedwongen voelt, maar ze elkaar wel kunnen ontmoeten. Dat we dit soort ontmoetingen koesteren, werd dan ook extra duidelijk tijdens de coronacrisis, toen men buiten, op eigen stoep samenkwam om gezellig samen een kopje koffie te drinken op afstand.
Ook accommodaties en buitenruimtes zijn onmisbaar voor het creëren van saamhorigheid in de wijk, stelt Movisie. Buurtcentra, parken, pleinen en buurttuinen zijn bij uitstek plekken waar buurtbewoners samen kunnen komen en gemeenten moeten dan ook nadenken over de inrichting van deze ruimten om sociaal contact te bevorderen. En dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Het plaatsen van een zitbankje bij een uitlaatplek kan al voldoende zijn.
En in de huidige tijd kunnen online initiatieven natuurlijk niet ontbreken. Ook hier zagen we tijdens de coronacrisis een enorme stijging van. Zo waren er online platformen waar mensen een wandelmaatje konden vinden of iemand die boodschappen voor hen kon halen als zij zelf in quarantaine zaten. Wel is het belangrijk dat hierbij rekening gehouden wordt met mensen die digitaal minder vaardig zijn. Gemeenten moeten dus inzetten op zowel online als offline activiteiten.
Beleidsmakers hebben een belangrijke taak om de juiste randvoorwaarden voor sociale cohesie te scheppen. Sociaal werkers zorgen er op hun beurt dan weer voor dat iedereen in de buurt hierbij betrokken wordt en gehoord wordt. Zo wordt de sociale cohesie in de buurt versterkt en dat kan sterk bijdragen aan de leefbaarheid in de wijk, waardoor problemen, zoals ruzies maar ook onveilige situaties in de buurt, voorkomen worden.
Bron: Contentway